Saturday, 1 December 2018

CHHANDAMNA HRILHFIHNA LEH RINGTU NUN KHAWNG

PIANGTHAR I NI CHIAH EM ??:-


        (a). I thinlung ruk takin hlauhthawnna thinlung i nei ṭhin em??
        (b). Khawvel tawpthut se tiin hlauhna inei ṭhin em??
        (c). Thlamuanna nghet tak i nei chia em?
        (d). Zakhamna thlarau i nei tawh em???
        (e). A chang changin hlauhna i nei ṭhin em?
        (f). Thu le hla te hi i thinlungah I dawng ve ṭhin em? ??
       

Mahni in buna ka piangthar tawh kan tih ṭhin hian chatuan ram min thlen lovang, tunlai ringtu nun mahni hmasialna Pharisai hringnunah hian Pa vanami hnen min thlen lovanga, I kâ in Isua i ṭana i Lal leh chhandamtu anih tih chu i hria, chu tih lai chuan i kâ in mi in theih apiang i in thei a, i thinlung ruk tak mi te tehna a khat kha setana lawm zawng ani zawk, kha kha ringtu nun ni zawk lovin, ringtu nun a lem mai zawk ani, nikin huna engkim tithei Pa hian tunge i ni tih a lo hrelo palh hlauh ang che, ni e, mi pakhat iva hmangaiha , ani in i hmangaih ani tih a hriat si loh chuan, i hmangaih vang ngawt khan i tan enge ṭangkaina a neih le? A tlai hma hian han in ngaihtuah lawk teh, rorelna ni ah chuan tunge ini tih Lalpan a hrelo palh hlauh ang che.

Ni e, mi tu pawh in Isua pian aṭanga kan tan a thih thleng chu kan hria in kan sawi thei ṭeuh, chu tih lai chuan, thinlung taka sawi leh kâ a sawi ringawt chu a in ang leh lo a ni, tunlai ringtu nun ber chu mani in enchianh lo a, mi teh/rel na, ni e, mani mita bawlhhlawh awm hi paih chhua hmasak pawt a ṭul chu chu ringtu ten kan tih tur hmasak ber chu ani, mani chauh in hmu ṭha a, midang te dik lohna hlir hmu mi chu khawvel a mi hlauh awm ber, kan Pathian tan ngei pawh a tenawm tak a nih ngei ka ring, chu chu sakhua mi deuh Gospel deuh a kan hmuh hian tunlai ṭhangthar dana a tuai tih an hlawh maia, in ti gospel tih hi kan han hlawh tir leh nghal ṭhin ti ru, chutiang chuan ni lovin ṭawngkam ṭha in i in fak tawn ṭeuh zawk ang u, kan in tih chak tawn zel theina tur zawk in, chu chu Lalpa duhdan pawh a ni.

I kawng zawh leh i awmna, i din hmun chu i ṭhianpa/ṭhianu ni lovin nangmah ngeiin i hriat kha, khawi hmun ah nge i awm a, khawi hmun thleng nge i thlen tawh tih pawh i hria, mi an inkawm leh inkhawm a, mi in an in chuan in ve a, mi in an zuk chuan zuk ve a, nalh deuh a biakin an pan leh pan leh mai khan, hmun dang ah mi ten a thlir reng che anih tih hria la, an nuih reng che a ni, i nun kha ringtu nun ni lovin fiamthu thawh nun a ni zawk tih i lo hre dawn nia, mi ṭhenkhat tamtak chuan ka piangthar a, ka hnungtawlh tiin chhuanlam an siam ṭhin a, kei chu ka ring ve lo, nang i ring ve em le? eng vangin nge thlarau thianghlim in a pawl tawh hnu chu lo tlu mahsela tho leh lovin a țhut hlen mai ang? eng vangin nge lei chu a bal tih hrereng chungin tho lovin a ṭhut reng ang? thawh leh na chang hre lova lei a ṭhu reng chu mi â/piangtharna tak tak la chang lo a ni mai dawn lo vemni?

   Tips:  Mahninawmna hmun hriatchang a hun.

BIBLE chang hmangin fiamthu thawh ngai suh ang che, thu nung a nih angin thil a tithei ani.

Ka lawm e. Chhiar tu te ka lawm tak meuh a che u.

Thu ngaihnawm awm tak chu anih ka ring vak lo, nimahsela, kan tan a thil pawimawh ber anih avangin ka rawn share lawk ani e.


           KRISTA KAN CHHANDAMTU

              Bible chhiar tur: Johana 3:14-19

“I kain Isua chu Lalpa a ni tih i tan a, Mitthi zing ata Pathianin a kai tho tih i thinlunga i rin chuan chhandamin i awm ang,” tih hi. (Rom 10:9)

Chhandamna awmzia ching taka hriattir na.


"Krista kan chhandamtu"* tih thupui hi Isua leh Nikodema chanchin aṭanga siam anih avangin, zirtirtu in Johana 3:1-13 chhung hi hneh taka chhiar chhuak phawt tur a ni, Nikodema in piantharna a ngaihdan leh Isua in a sawidan a in anglo hle ani...chutiang bawk in, tunlai pawh sual inhriattirna ṭha tak ni lova, counsillor sawite hriatthiamna chu piangtharna anga ngai tu an awm hnem tawh niin a lang, Pathian chhandamna chu hriatthiamna piahah Pathian Thlarau tihnunna, thlamuanna leh nun danglam nan a zui ṭhin, chu vangin, piantharna hi duh tui hle tur ani, vawikhat piantharna chu reh thei tawh lo, chatuan daih, anih avangin uluk hle tur ani....

In piangthar vek tawh em? Piangthar lo ten piantharna an ngaihdan a in ang lo hle ani, Nikodema chu Pharisai pawl a mi, Juda te hotu pakhat ani, zankhat chu Isua hnenah akala, zirtirtu, Pathian aṭanga zirtirtua lo kal inih tih ka hria, a chhanchu Pathian aṭang chauh lo chuan, tuman thilmak an ti thei lovang, ava ti a.

Nikodema hian chhandamna ai pawn Isua thilmak tih te hriat a duh zawk niin a lang, Isua erawh chuan, chhandam ngai anih tih a lo hria a, mi tumah a piangthar loh chuan Pathian ram an hmu thei lovang tiin a lo chhang zawk a, Nikodema chuan, mi a tar hnu in engtin nge a piang theih ang? Nu kawchhunga vawihnih lut in a piangthar leh dawn ami? Tiin a chhang let ve a.

Nikodema hian piantharna awmzia a man lo a ni, Isua khan thalrau piantharna a sawi a, Nikodema khan a awmzia a man loh em avangin Isua chuan, i piangthar tur ka tih che hi mak ti suh, tiin chiang takin a hrilh nawn ani, He tah, i piangthar tur ani, tih hi saptawng chuan, "you must be born again" tih ani, Pathian ram hmuh na tur chuan piantharna hi a lo thei lo ani tih a sawina ani, pianthar na chauh lo chuan Pathian ram luh theih anih loh avangin pianthar ngei ngei angai a ṭul ani,

Pangtharna hmanrua te:-

Chang 5-na ah chuan, mi tu pawh tuiah leh thlarau va an pian loh chuan Pathian ram an lut thei lovang, tiin a sawi, "tui ah leh thlarauva piang" awmzia chu enge?

Kohhran pawl thenkhat chuan baptisma chungchang sawina angin an ngai a, amaherawhchu, ni thei turin a lang lova, hetah 'tui' a sawi hian, Pathian thu, a sawina niin a lang zawk, (Johana 17:17) kan chhiar chuan, "an ni chu thutak in ti thianghlim rawh, i thu chu thutaka ani" a ti, chu awmzia chu, Pathian thutak chu ti "thianghlimtu" a ni, tihna a ni,

(Johana 15:3) en leh la, Pathian thu chu tui anga sawi ani fo ṭhin, Pathian thu sawifiah tur chuan, ziak pakhat chauh ni lovin ziak dang ten engtin nge an sawi ve a,  tih ngaihtuah ṭhin tur ani, chuvangin "tuia leh thlaraua" tih awmzia chu Pathian thu leh thlarau Thianghlim tello chuan piangthar theih a ni lo, tihna a ni,..

Pathian thu kan ngai a kan hriat te Thlarauin a tih nun hunah  piangtharna kan chang ṭhin ani, a pahnih na ah chuan, Chang  15-na ah chuan, tu pawh a ring apiangin amah avanga chatuan nunna an neih theih na turin, a tih avangin, mimal rina a tul ani tih kan hretthei, Isua Krista chu mi zawng zawng tana thi anih reng laiin, "tupawh a ring apiang"  tih anih avangin a ringtu te chauh chhandam an ni dawn a ni

Chhandamna chhawngthum:- 

chhandamna hi chhawngtum a sawi theih ani..

1. Chhandam tawh: Adama leh Evii sualna kal zel vanga mi zawng zawng sual a an thlu tih thu Bible ah chiang takin kan hmu a, amaherawhchu, Isua kraws ah a thihna ṭawmpuia ringtu te chu Pathian in a ngaidam a, chhandam in an awm ta a ni, chu chhandamna chu ral thei tawh lo tura chatuana chhandam an ni, chuvangin Isua ringtu te chu chhandam kan ni ta.

2. Chhandam mek: chhandamna kan chang tawh tho tia awm mai mai thei tur kan ni lo, sual bul Adama leh Evii vanga Pathian ânchhiat kan nihna aṭnga chhandam ni mah ila, nitin hian sual do tur leh hneh ngai kan la nei leh zel ani, nimin a thlemna i tawk leh vawiin a thlemna i tawk tur chu a dang leh zel ani, vawikhat thlemna ihneh avang khan a zo ani mai lova, nitinin a thar i tawk leh zel dawn ani, chutiang thlemna te chu nitin in i hneh zel angai ani, initin sualna aṭanga chhandam in i awm zel em?

3. Chhandam zel tur: Nitin sualna atanga chhandama kan awm chauh pawh ni lovin, hma lam huna sual kan la do leh zel na turah pawh chhandam a kan awm zel angai ani, hmalam sualna chi hrang hrang lo awm zel lak aṭang chhandam ni zel tura chhandam kan ni.

      CHHANDAMNA NGHET ZIA

      Bible chhiar tur: Johana 3:14-18.

Pathianin khawvel a hmangaih em em a, chutichuan a Fapa mal neih chhun a pe a, amah chu tupawh a ring apiang an boral loh va, chatuana nunna an neih zawk nan. (Johana 3:16)

Chhandmna a reh thei tawh loh zia hriattir na...


Kohhran pawl ṭhenkhat ah chuan chhandamna a reh leh thei anga zirtirtu an awm, chung te chu, ringtu ten sual an tih hunah an chhandamna a reh leh mai angin an zirtir ṭhin.

Chhandamna a reh leh thei tia zirtirtu ten Biblechang an ṭanchhan thenkhat chu heng te hi an ni.

johana 15:6 mi keimah ah a awm reng loh chuan, peng anga paih chhuahin a awm a, a vuai ṭhin. tih te, Hebrai 6:6 tluksanta kawng thu zawng- chu mi te chu an simna turin siamthar leh rual ani lo. tih te, Matt 10:33 tu pawh mite hmaa min phat apaiang ka Pa vanami hma ah ka phat ve ang, tih te, 2timothea 2:12 amah kan phatsan chuan, ani pawh in min phatsan ang. tih te hi a ni,

Amaherawhchu, he Bible chang te hi a sawifiah dan (interpretation) in thu a phur a ni, entirnan pakhat Johana 15:6 a, peng anga paih chhuah, tih hian , chhandamna a reh leh thei tih thu a sawina ni lovin, Pathian tana rah chhuah tawh lo, hman na tur pawh awm tawh lo, hnawksak ang mai mai a awm te chu, hnawl a an awm tur leh, taksa thihna thleng pawh tawk thei an nih chu sawina a ni, chutiang chu an dinhmun anih avangin in ringreng a awm tura vauh na le hrilhlawkna ani..

Kohhran pawl ṭhenkhat chuan chhandamna a reh leh thei, piangthar tawh hnu pawh suala an tluk chuan an chhandamna a reh leh thei, tia zirtirtu pawh an awm, an ngaihdan ti dikthei tu tur in bible chang thenkhat an la chhuak a, nimahsela, an bible chang hman te hi chhandamna a reh leh thei tia hrilh na chi lo vek a ni,

Chhandamna a reh thei tawh lo, tih kan pawm chhan te chu👇🏿


1. Johana 3:16. Amah chu tupawh a rimg apiang an boral lova, chatuana nunna an neih zawk nan, "Chatuana nunna" anih tlat avangin, chatuan daih ani tih a chiang a ni,

2. 1pitera 1:23. chi chhe theilo laka piangthar an ni zawk si a. A ti bawk a

3. Johana 10:28. an hnenah chuatuan nunna ka pe a, kumkhua in an boral lovang a, tuman ka kut ata min chhuhsak hek lovang. A ti bawk.

👆🏽Heng te hi tam laia tlemte lak chhuah an ni a, (Rom 8:38-39) chhiar la, chhandamna nghetzia chiangtaka hriat theih ani bawk a, chhandamna hi a reh thei tawh lo nimahsela kan piangthar hnua sual kan la tih fo anih chuan Pathian hremna kan tuar thei ani, (Johana 15:6) sual ti ṭhin tu chu thunnun na a tuar ṭhin, (Hebrai 12:5) chu awmzia chu, Pathian laka sual tih hi chhandamna chânna ni lo mahsela Pathian a lawm loh bakah thunnuna kan chunga a thla thei ani.

Ṭhenkhat te chuan kan piangthar tawh phawt chuan kan duh dan pawn awm ila a pawi tawh lo, tih angin zalen an tuma, heng te hi ngaihdan diklo a ni, Bible zirtir dan pawh a kalh a ni, thenkhat dang leh chuan, he khawvel a kan awmchhung pawh hian sual nei lovin ṭha famkim in kan awm thei, tih te ang in an lo zirtir leh a, hei pawh hi ngaigdan diklo bawk a ni, Bible ziaktu Pawla meuh pawn, "famkim tawh reng in ti pawh ka ni hek lo", a ti anih kha (philipi 3:12)

Sual kan tih vanga chhandamna ral leh thei ni se, eng sual tak nge ni ang, chhandamna ti reh thei tur sual chu? Anih loh leh, chhandamna a reh thei lo ni ta sela, chhandamna a reh leh thei ti tu ringtu te zingah mi engzat nge a reh leh tawh awm tawh hrim hrim? Heng zawhna te hi hote a lang ni mahsela a chhan a awlsam lo hle a ni, a chhan chu Bible zirtir dan anih loh vang a ni, chhandamna hi Pathian in, leilung a siam hma ata a lo buatsaih tawh anih vangin chatuan daih tura buatsaih ani.

CHHANDAMNA LEH MIMAL SUALNA

Bible chhiar tur: 1Johana 1:5-10

Kan sualte thupha kan chawi chuan kan sualte ngaidam tur leh kan fel lohna zawng zawng tlengfai turin amah chu a rinawmin a fel a ni. (1Johana 1:9)

Nitin sualna hneh zel tur kan nih zia zirtir na.


Kan pianthar hnu pawn, nitin a do tur sual ala awm zel a, kan la tisual thei, kan la tisual reng bawk a, Pathian in chhandamna min pek hi thlarau zalenna ni mahsela sual tih na tura zalenna ani lo, Pathian in sual a huat em avangin a fa te sualna chu ringlo mi te sualna aiin a haw zawk ani,  ringlo mi te chu an sual vanga hremhmuna kal tur an ni a, an sualna erawh chuan Pathian hming a ti mualpho in a ti chhe chuang lo, Kristian te sualna erawh chuan Pathian hming a ti chhia in a ti mualpho ṭhin, chuvangin Kristian te hi kan fimkhur hle a ngai a ni...

Sual (Setana) in Pathian fapa Isua Krista meuh pawh zah lovin a thlem ngam a ni a, keini ringtu te phei chu min ngam leh zual a ni, famkim loh na ram a cheng kan la nih avangin sualin zalen tak in min la khawih thei a ni,

thuthlung hlu hun ah pawh khan, Pathian a mi chak tam tak heng Davida, Samsona, Mosia leh mi dang dang te pawh sual hneh in an awm, amaherawhchu, sual hneh loh pawh tam tak an awm ve bawk. Josefa, Daniala, Abrahama leh a dang dang. Ringtu te hi a duh ang angin sualin a khawih thei a, an chunga thuneihna erawh chu anei lo, thuthlung thar hun ah pawh Anania leh Saphiri te pawh an do zawh loh avangin an thih phah anih kha, (thilt 5:1-11) kan thih hma chuan sual in min hnawt reng ang.

Ringtu sualna in Pathian a khawih pawi dan:

Pathian chu sualna neilo anih chauh pawh ni lovin, sual theilo a ni, amaherawh chu a fa ten sual kan tih apiang hian ana ṭhin ani, Pathian in kan nihna tur leh kan dinhmun tur min siamsak kan thlen phak loh chhan pawh a ni,

Entirna'n, nu leh pa ten, vawiin chu Pathianni a ni bawk a inkhawm ṭheuh ang u aw, tiin min hrilh a, kan inkhawm loh chuan kan laka an buiseina kan tih puitlin loh avangin an lakah kan sual a ni.

Eph. 4:30. Ah chuan, tin Pathian thalrau thianghlim chu ti lingngai suh u, a ti a, 1thess 5:19 ah chuan, Thlarau chu timit suh ula, a ti bawk a, heng te hi ringtu te sualna avanga thil awm sawina ani, chuvangin ringtu ten thil kan tihsual hian keini chaug ni lovin Pathian rilru kan ti na in a hming kan ti chhe ṭhin ani, sual kan tih avangin ka kawchhunga thlarau chu a chau ṭhin a ni..

Ringtu sualna in amah nunna a khawih pawi zia:

Ringtu diktak ni tawh hnua sual vanga hnung tawlh leh te chu mi khawngaih thlak tak an ni ṭhin, an niah Pathian chi a awm avangin khawvel sual nawmsakna tak tak an nei thei tawh ngai lova, ringtu te in pawlkhawmna hmun ah an thlamuang thei tawh tak tak chuang bawk si lo a.

Naupang in a nu leh a pa laka thil a tih sual chuan an hmel a hmuh ngam tawh alo ang in, Pathian an hnaih ngam lova, Kohhran an nel bawk lova, an chhungril nunna a chau a, a hlimna a ti bo ṭhin, mi te mithmuh ah nuam ti ang deuh in awn mahsela a thinlung ruk takah hreawm tih na a awm ṭhin, mi khawngaih tlak tak an ni ṭhin, chung sualna chuan amah nunna chauh ni lovin a ringtu chanpui te hming pawh a ti chhe ṭhin a ni..

Sual ngaihdamna:

Natna chu a (rit/seroius) tak tak hma in Dortor pan pui vat ṭhin tur a ni, chutiang bawk in ringtu te nuna sual hmun a siam tak tak hma a Pathian hnenah ngaihdam dila a hnen pan vat hi tih damna tura thilṭha ani ṭhin, sual thuhruk reng ai chuan thuphachawi vat hi tih dam awlsam dan ber a ni, 1Johana 1:9 kan sualtethupha kan chawi chuan, kan sual te ngaidam tur leh kan fel loh na zawng zawng tlenfai turin amah chu a rinawm in a fel ani...

        HNUNG TAWLH KRISTIAN

      Bible chhiar tur: Hebrai 2:1-4.

Chuvangin, benga kan hriatte kha thahnemngai takin kan pawisa lehzual tur a ni, chutilochuan kan tawlh bo hlauh dah ang e. (Hebrai 2:1)

A tlangpui in piangthar lo nih ai chuan, piangthar hnung tawlh nih hi kan duh zawk deuh a ang, piangthar lo ai cuan piangthar tawh hnung tawlh chu a ṭha zawk deuh a ngaina kan nei niin a lang, anih dan pawh a awm ve tho, mahse, hnung tawlh hi ngaihsam na kan neih deuh deuh avang hian a pawi hle a ni,

Crusede leh Camp kan buatsaih a, mi tamtak piangthar in an in sawi a, thlakhat hnu ah an hnung tawlh leh zel avang hian a chhan liantak a awm maithei a ni, ringtu kalchawina ah kan fimkhur tawk loh vang pawh ani maithei, chuvangin, Pawla chuan, Chuvangin, dinga inring chu fimkhur rawh se, chutilochuan a tlu dah ang e. Tiin a hrilh ani.

"Hnungtawlh" kan tih chu a tlangpui in Pathian thu a tuina nei tawh lo, Bible chhiar tumna nei tawh lo, ṭawngṭai leh inkhawm pawh peih tawh lo, khawvel lam tui leh tawh an ni duh deuh ber, Thupuan 2:4 ah chuan, Ephisi kohhran chu Pathian in, Demna che ka nei ani, i hmangaihna hmasa ber kha i ban tak avangin, a ti anih kha! Pathiana hmangaihna a dai tawh, tihna ani.

Hnung tawlh na hi vawikhat a lo awm thut ni lovin, zawi te te a ngaisamna avangin a lo awm zek ani, inkhawm reng, ṭangṭai na ah pawh la kal reng, kohhran hnatlang ah pawh la kal reng si pawn hnung tawlh thei tho a ni, chuvangin, dinga inring chu fimkhur rawh se tih a ni.

Hnung tawlh chhan thenkhat:

1. Manih chauh a Pathian nena hun hman ṭhat tawk loh vang.
2. Ṭawngṭai tlem vang.
3. Bible chhiar tlem vang.
4. Inkhawm thlahtlam vang.
5. Ṭhian kawm zir loh vang.
6. Mi te zingah Isua ṭan ngam loh vang.
7. Ngaihsam na vang.

Hnung tawlh rah chhuak:

1. Thlarau thiltihtheihna an hloh ṭhin.
2. Hlim na leh lawmna an hloh ṭhin.
3. An phunchhiar ṭhin.
4. A thil tih ṭhat te a chhuang ṭhin.
5. A chungah Pathian a lawn lo.
6. Pathian mi te a nel lo.
7. Inkhawm leh ṭawngṭai a ngaihsak lo/a peih lo/ a ngaihsam ṭhin.

Pathian in hnung tawlh kir leh te a ngaidam duh:

Mihring te chu Pathian tello in kan awm theilo a, Pathian erawh chuan mihring te hi a pawimawh lo, kan hnung tawlh lai chuan Pathian kan hre tel ngai lo, Pathian erawh chuan min theihnghilh ngai lo, kan chunga thil ti sualtu te chu kan be ṭha peih ngai lo, Pathian erawh chuan kan hnung tawlh hnu pawn min la hmangaih reng ani.

1. Jeremia 3:22. Aw hnung tawlh ṭhinnate chu ka tidam ange, en teh, i hnenah ka lo kal anih hi, nang chu LALPA kan Pathian ini si a.

2. Hosia 14:4. Ah chuan, an hnungtawhna hi ka tidam ang a, an lak aṭanga ka thinrim na chu a kian tak avangin, an ni chu ka hmangaih hrim hrim dawn ani. Tiin a sawi bawk a.

3. Luka 15:11-31. Chhung kan chhiar chuan, fapa tlanbo a pa in a lo lawmlut thu kan hmu.

Pathian hnenah kir leh hmasa sa chu mi vannei/hamṭha an ni ṭhin, hnungtawlh hi a awm lo thei lo a ni lo, hnungtawlh lova awm theih ani..

          THIAMCHANTIRNA

      Bible chhiar tur: Rom 8:31-39.

Pathian mi thlante chu tuin nge hek ang? Thiam chantirtu kha Pathian a ni si a. (Rom 8:33)

Thiamchantirna awmzia hriattir na


Thiamchantirna chu misual in Krista a rin vanga thiam a chantirna chu a ni, 'thiamchantirna' tih chu rorelna tawngkam (judicial) ani, rorelna hma ah mi a din hun ah a ai awh a ding/ṭawng turin midang dan hremi (ukil) an ruai ṭhin a, chu ukil chuan dan hmangin mi aiin tu a sawi ṭhin a, ukil thiamna leh felna avang chuan miin thiam an chang ṭhin.

Chutiang bawk chuan, Pathian rorelna hman ah chuan ding thei kan nih loh avangin Krista chu ukil anga ding in Pa hnenah chuan min sawi sak ṭhin a ni, mi Kristaa a awm hun ah Krista felna a thuamin a awm a, mahni felna ni lovin Krista felna vang zawk in Pathian chuan thiam a chantir ṭhin, Krista vanga thiamchang kan ni a, thiam min chantirtu chu Pa Pathian a ni..

Isua Krista chuan kan sualna leh kan felloh na zawng zawng te kha kraws ah khan a in khengbet pui a, amah felna chu keini min hlan zawk a, kan sualna leh felloh na te kha phurin a thi a, a felna min hlan a vang khan Pathian laka thiamchangin kan awm thei chauh ani, a felna chuan kan fellohna a khum avangin Pathian in Krista ah chuan mifel ah min ngai a ni, chuvangin Krista chu kan aiawh tu ani.(Rom 3:22)

Krista chu mi zawng zawng tana thi ni mahsela, mi'n a rin tlat loh chuan thiam chantir in a awm chuang lo, (Galati 2:16) mitha te pawh rinna vang bawk a thiam chang an ni, mihring dana ṭha, meizial zuk loh, zu in mi ni lo, thil pawh ru ngailo le nu leh pa thu pawh awi ṭhin pawh ni mahsela Krista rinna aneih si loh chuan thiam loh chang in a awm ang.

Thiamchantirna, tih hi rorelna (judicial) ṭawng kalhmang ani a, rorelna hmun (Court) ah ukil in mi aiawh in thu a sawi a, ukil in dan a hriat na vang chuan roreltu chuan thiam a chantir ṭhin,

Chutiang bawk chuan, Pathian rorelna ah thiam kan chan theihna tur cuan keinin tihtheih kan nei lova, Krista felna vang chuan Pathian in thiam min chantir chauh ani...Pathian laka misual kan ni a, amaherawhchu, kan aiawhtu tura Krista a lo inpek na avang chuan Pathian in thiam min chantir ani, rinna chu keini (mihringte) lam a ṭang a ni a, thiamchantirna erawh chu Pathian aṭang a ni.

          Thiam chantirna hmanrua:

1. Pathian in: Thiam min chantir tu chu Pathian ani, Krista kan aiawh tu tura a lo inpek na avang khan Pathian in thiam min chantir a ni..(Rom 8:33)

2. Khawngaihna in: Khawngaihna chu thiamchantirna bulpui chu ani, (Rom 3:24) mihring ṭhatna zawng zawng kanbelh pawn Pathian laka thiamchanna dawng tlak kan nih loh avangin phu loh khawngaihna vanga thiam chantir kan ni.

3. Thisen vangin: Krista thisen vanga thiam chantir kan ni, (Rom 5:9) ran thisen in mihring sualna a silfai thei lova, chvangin, mifel Krista thisen hmanga silfai kan ni...

         Thiamchantirna rah chhuak:

1. Inremna: (Rom 5:1) Pathian nena inrema kan awm avangin thlamuanna rilru kan nei, Pathian nen inrem chauh ni lovin kan mihring puite nen pawh inrem tur kan ni.

2. Pathian hnaih theihna: Naupang in a pa a nelh ang in Pathian hnenah lut theihna kan nei (Rom 5:2)

3. Hreawmna hmun ah pawh lawm taka awm theihna min pe..(Rom 5:3)

.         HARSATNA LEH FIAHNA.

Bible chhiar tur: 1korinth 10:1-15. Jakoba 1:2-12.

Ka unaute u, in rinna fiahna chuan chhelna a siam tih hriain, thlemna tinreng in tawh hunin lawman hlirah ngai rawh u. (Jakoba 1:2-3)

Harsatna leh fiahna te hi Pathian hmanruar ani fo ṭhin tih hriattir.

"Thlemna" hi sual tura thlemna ani thlangpui a, fiahna erawh chu Pathian aṭang anih deuh avangin rahṭha a chhuah ṭhin, Pathian chu hmangaihna leh lainatna a khat a ni si a, a fate hreawmna leh fiahna an tuar a phal tlat hi thil maktak a ni, ringtu ni mah ila mihring kan nih va tlat avangin mihring zawng zawng tuar chu kan tuar ve ani,

Amaherawhchu, danglamna a awm, Harsatna leh fiahna hi Pathian min hnaih tir tu tura hmanrua a ni ve tlat a ni, hreawmna leh harsatna te phei chu a tawp tawh tia sawi theih pawh ni lovin nitin in a thar in a lo awm leh zel ṭhin, amaherawhchu, Krista zarah mi rinawmte tan chuan hneh zel theih ani..

Harsatna leh hreawmna te chu mi zawng zawng in an tuar vak ani, chu tih lai chuan ringtu ten kan tawk belh a awm a, chu chu kan rinna fiahna chu a ni, Amaherawhchu, Pathian in fiah tlak a aruat a afiah te chuan hnehna an chan hunah mi te awt anni fo ṭhin, Biblea entirna ṭhatak chu Joba kha a ni. (Joba 42:5,10,13)

Harsatna leh fiahna lo chhuahna bulpui


1. Châkna (Desire): Jakoba 1:14 chuan, Mitin mahni chakna a hruai bo leh hipa an awm chuan thlemna an tawk ṭhin ani zawk e. a ti, Chu awmzia chu, mihringa chakna awm chu setanan min hmansual tir turin min thlem ṭhin, tihna a ni, chakna chu amah chuan a sualna a awm lo, Pathian min siamdan a ni, Amaherawhchu, thilṭha pawh hman sual theih a ni.

2. Midangte (Others):  Piangthar leh piangthar lo te aṭangin harsatna leh fiahna kan tawk thei bawk, sawiselna, hriatchhianna, mahni hmasialna te leh thil dang dang te hmanrua ah hmang in harsatna leh fiahna ten kan chungah harsatna an thlengtir ṭhin, Piangthar te chu thlarau hmunkhat neitu ṭheuh ni mah ila, thlarau rah, heng:

3. Khawvel kalhmang: khawvel dan kalhmang tamtak te hi setana thuneihna hnua awm, a hmanrua an ni, chung te hmangin Pathian fate chungah harsatna chi hrang hrang an thlen ṭhin a ni, Khawvelin Isua a huat avangin  amah ringtu te pawh khawvelin ala haw dawn thu a sawilawk sa reng a ni (Johana 15:18-20)

Harsatna leh fiahna lo awm chhan te: chhan pahnih anei, cung te chu

1. Ringtu te fiahna turin.
2. Zirtirna neih duh vangin.

Ringtu te fiahna: Pathian in Amah ringtu te a fiahna chu an tluk phah tur ni lovin chak na tur leh nghet taka an awm zawk theih na turin a ni a, chuvangin, Jakoba chuan, ka unaute u, thlemna tinreng in tawk hnuin lawmna tur hlir ah ngai rawh u, a ti a ni.

Zirtirna a neih duh vang: Harsatna leh fiahna kan tawk changin kan chak loh zia leh kan tihtheih loh zia kan hre chhuak leh zual ṭhin, chung hun ah chuan Pathian min ngaih zual tir ṭhin.

Harsatna leh fiahna kan hneh theih na tura kan lo in buatsaih dan tur:

1) Pathian lehkhabu nitin a chhiar ziah tur.
2) Chhiar chauh pawh ni lova a awmzia hriat tum a zir tur.
3) Pathian nan in biak reng ṭhin tur, kan ṭawngṭai ringawt a anin min chhan let na kan hriat si loh chuan awmze neilo ang ani.
4) Pathian thu hi eng hunah pawh ngaihtuah reng ṭhin tur.
5) Tun hama harsatna i lo tawk tawh te kha i lo hneh ṭhin dan kha ngaihtuah ṭhin rawh, tunah pawh i la hneh thei reng a ni tih hria la ṭang zel rawh

      ṬAWNGṬAINA PAWIMAWH ZIA.

       Bible chhiar tur: 1Timothe 2:1-7.

Engah mah mangang suh u; engkimah tawngtai leh dilin, lawmthu hril tel zelin, in duhnate chu Pathian hnenah hriattirin awm zawk rawh se. (Philipi 4:6).

Ṭawngṭaina pawimawh zia hriattir na

Ṭawngṭai chu Pathian nen kan inbiak na a ni, ṭhenkhat chuan ṭawngṭai hi Pathian kan biakna a ni a, Bible thu hi min biakna (chhanna) ani an ti, amaherawhchu, kan ṭawngṭaina hlawhtlinna chu Pathian nen kan inbiak na chu a ni, mihring hi thaw lovin kan dam theilo, chutiang bawkin ringtu hringnun chu ṭawngṭaina tello chuan a awm theilo, mi ṭhenkhat in ṭawngṭai a ngai tawh lo, an tih chuan an sawi sual a ni, an nunnan Krista ah zung a lak tawh loh vang a ni zawk ang, ṭawngṭai a ngai tawh lo ti tu chuan Pathian a ngai tawh lo ka nunna tan a pawimawh tawh lo a tih na a ni bawk ang.

Thuthlungthar Kristian te hi kan vannei khawp mai, Thuthlunghlui hun ah kha chuan mimal in an duh ang ang in Pathian an be thei lova, inthawina tura thil hlan tur pawh mimal in an ti thei lo, Puithiam te kha Pathian leh mihring te kara Palai an ni, mimal in an biak mai theih loh avangin Puithiam te kaltlangin Pathian an be ṭhin.

Thuthlung thar ringtu te erawh chuan kan awmna apiang ah, eng hun ah pawh Ṭawngṭai in Pathian kan be thei, kan zalen lutuk hi kan thatchhiat phah pawh niin a lang tawh.

Ṭawngṭai dan tur Bible in min zirtir te:

1. Thil dil ṭawngṭai na: In thlahrung miah lovin kan duh te Pathian hnenah kan dil thei a ni, hlawhtlinna tura pawimawh erawh chu Isua Kristaa 'awm reng' chu ani, nangni keimah a in awm reng a, ka thu nangmah ni ah a awmreng bawk chuan in duh apiang dil rawh u, in tan tih in a awm zel ang, (Johana 15:7)_

2. Ṭawngṭai na reng reng: A biktak awm lova ṭawngṭai na hi a ni, kan ṭawngṭaina tam zawk chu hetiang a ṭawngṭai na hi niin a lang.

3. Ṭawngṭai sakna: Mahni tan nilova ṭawngṭai na chu a ni, damlo te tan, ruih theih thil ti ṭhin te tan, lehkha zirlai te tan, fahrah te tan, rawngbawltu te tana tawngṭai sakna te chu a ni:

4. Lawmthu sawina: Lawmthu sawina tur kan ngah a, vawiin thlenga hriselna kan neih veng te, mi tamtak ten nu leh pa te an neih tawh loh hnu ah pawh nu leh pa kan la neih vang te, Lehkha kan la zir theih vang te lawmthu sawina tur a tam hle mai.

        Ṭawngṭaina chi hrang hrang:

1. A rûka ṭawngṭai na: Nang erawh chu i ṭawngṭaiin i pindan chhungril ah lut la, i kawng khar la, i Pa arûka awm hnenah chuan ṭawngṭai rawh, tichuan, i Pa arûka hmu ṭhin tu chuan a rul ang che. (Matthaia 6:6)

2. Chhunghaw ṭawngṭaina: Korneli leh a chhung te chu Pathian hnenah an ṭawngṭai ṭhin (Tirkohte 10:1-2) chhungkaw ṭawngṭaina kan nei ṭhin em?

3. Awmkhawm ṭawngṭaina, (group preayer): Isua chuan mi pahnih emaw, pathuam emaw ka hminga an awmkhawm na apiang ah chuan an zingah ka awm si ṭhin a, a ti a. (Matthaia 18:20)

4. Mipui ṭawngṭaina, (public prayer) Ṭawngṭai rualna kan tih ṭhin ang hi ani, Mari inah chuan ava kal a; tah chuan ṭawngṭai in mi tamtak an lo awmkhawm a.(tirkohte 12:12)

Kan Ṭawngṭai kan hlawhchham ṭhin na chhan te:

1. Kan thinlung ah sual kan ngaihtuah țhin vang (sam 66:18)

2. Kan dil dikloh vang. (Jk 4:3)

3. Ring hlelna thinlung kan neih ṭhin vang (Jk 1:5-7)

4. Pathian dan ngaihsak loh vang( thuf 28:9)

5. Chapo ṭawngṭaina Lalpan a chhang ngai lo, (Luka 18:14)

6. Mi rethei au nia beng chhu ngawng tu ṭawngṭai na chu. (Thuf 21:13)

Kan ṭawngṭai hnem apiang in ṭawngṭai a nawm zia kan hre chhuak ṭhin a, kan ṭawngṭai tlem apiangin sawitur pawh kan hre tlem ṭhin, nangmah a i ṭawngtai chuan Pathian chhanna i hriat hma chuan ṭawngṭai ṭhin ang che, a tawpa ah a nawm zia i lo hrechhuak ngei ang.

             KRISTIAN NUN

       Bible chhiar tur: 1korinth 3:16-20.

Pathian in in nih leh Pathian Thlarau nangmahniah a awm reng tih in hre lo vem ni? Tupawhin Pathian in chu a tihkhawloh chuan chu mi chu Pathianin a ti khawlo vang; Pathian in chu a thianghlim si a, chu in chu nangmahni in ni e. (1korinth 3:16-17)

Kristian te nungchang ṭha phurchhuak tu tur kan nih zia zirtir.

Biakin chhung leh kohhranah te awmkhawm naah te chuan kan nungchang leh awmdan chu a in ang deuh vek a, amaherawhchu, hmun reh ṭhiam ho awmkhawm na ah leh ram dang ah te, a bikin vairam ah te hian kan nungchang hi a danglam duh bik hle, kan thil tih duhzawng te, kan kan hla sak duhzawng te, kan ṭhian kawm duh zawng te hi kan nihna kan mizia diktak ti langtu an ni ṭhin, Kristian lo te pawh nungchang ṭha tak tak an awm, Kristian te phei chu nundan mawi vawngtu ni tura beisei kan ni leh zual a ni.

Kan khawvel hun tawp lam a awm kan nih tak avangin, natna leh sualna chi hrang hrang alo chhuak zel a, nimahsela Bible ziak leh duhdan erawhchu ala pangai reng, Pathian lehkhabu chu he khawvel mi te nan in ṭhianṭha lova an ni laka ata chhuak a, a hran a awm a, thil tenawm khawih lo turin min ti, (2Korinth 6:17)

Amaherawhchu, ringtu te awmna turin Pathian in khawvel hran min siamsak lo, chuvangin, khawvel mite laka ṭanga a hrana kan awm theih dan tur chu nungchang ṭhatna ah ani ngei ang, he khawvel a kan awm chhung hian thilṭha tih leh nundan mawi ah kan danglam tur ani, Ringlomi nula/tlangval ten Kristian nula/tlangval te keini aiin an ṭhat zawk na a awm lo, an tih theih loh nan fimkhur taka kan awm angai a ni.

Ringtu te kan danglamna chhan tur te:

1. Pathian fate kan nih avangin.....(Rom 8:16)
2.Mana lei kan nih avangin....(1korinth 6:20)
3. Pathian Thlarau chenna kan nih vangin....(1korinth 6:19)
4. pathian chawimawitu tur kan nih avangin....(1korinth 6:20)

 Pathian fate kan nih avangin.

Pathian awmdan la tu tur kan ni, thianghlimna na ah te, inchei dan ah te, in neihna ah te mi te entawn tlak nih kan tum tlat ṭhin tur a ni, ringlomi te nena inneih pawlh hi a ṭhalo ani..

Mana lei kan nih avangin.

Pathian ta kan ni, anei tu awn kan ni, Krista thisena lei kan nih avangin kan mahni thu thu a awm tur kan ni lo.

Pathian thlarau chenna, Pathian in kan ni.

Biakin chhung ah hian zu te, ruih hlo te, meizial te ka zuk in ka ti ngai lo, a chhan chu Pathian biakna in anih avangin, Biakin aia pawimawh zawk chu keimahni nang leh kei hi kan ni, mi piangthar Pathian thlarau awmna te hi kan ni, thil bawlhhlawh Pathian in a ngaihtheih loh tur te chu kan ti tur a ni lo.

Pathian fak tu tur kan ni.

Rimgtu ten Pathian kan chawimawi loh chuan tu in nge chawimawi ang? Chawimawi dan chu nungchang ah ani tur ani, nu leh pa chawimawi awmzia pawh fak tih na ani lo, nungchang a chawimawi ani zawk.

Ṭhian kawm te pawn thu a phur emem ani, Dr.Thanglung chuan, ṭhian ṭha kawm la, ṭhat zir rawh, tiin zirtir bu ah a lo ziak a, a dik hle ani, miṭha deuh pawh ṭhian sual a kawm zel ṭhin chuan an sualna in a hneh zawk mai ṭhin, chuvangin ṭhian pawh hi fimkhur hle tur a ni, an mizia hriat tuma thilṭha aia thil thalo tih an duh zawk chuan ban zel mai tur a ni, kan ṭhian kawm azirin kan rilru pawh a awm ṭhin, mi ngui deuh in mi harh deuh a kawm ṭhin chuan a rilru a harh tihna a lo ni ang, rilru/thinlung duhzawng in anglo chu kan inkawm tak tak thei ngai lo, chuvangin thilṭha tih tur chuan ṭhian kawm in a zir angai a ni.

KRISTIAN TE THLALER HREAWMNA KAL THLANG TUR KAN NI.

Pentecost zo Thlarau in nasataka mipui te zingah hna a thawk zawh, ringtu awmkhawm ten nuam ti tak a hun hmang a an awm laiin, hmelma pa hna thawh avangin zirtir te kha man tirin an awm a, roreltu te hmaah te hruaiin an awm a, anni zinga mi Stephan phei chu an deng hlum anih kha, chu tichuan ringtu te leh zirtir te pawh awmkhawm thei tawh lovin hmun hrang hrang ah an in darh vek ta a, tih darh a awm ho khan khawtin a kal in thu an sawi zel a, tih kan hmu, Pitera leh Johana pawn samaria khua tam tak ah chanchinṭha chu an sawi thu kan hmu.

Thlaler kaltlang kawng chu:

 Tirkohte 8:26, hemi kawng zawh tur in Tirkoh Philipi chu Lalpa vantirkoh chuan a tir a, chung kawng ah chuan eng eng nge awm ang le? Eng thil nge a tawk dawn tih Philipa chuan an ngaihtuah hmasa lova, thu chu zawm in a kal tawp mai a ni, Lalpa aw hria a athu zawm thu te cuan hlawhthlinna an chang fo ṭhin, thlalerah kan tih chuan kawng nuam hmun nuam ani ngai lova, thlalerah khal thlang kawng Gaza zuk chhun tu kha zawh tura tir ani, a kawng zawh tur chu a hrechiang, kohna dawngtu te chuan an kawng zawh tur chu hreawm in, thlaler kal thlang a ṭul anih pawn an zawh ṭhin.

Kristian Rinna kawng i zawh mek harsatna, hreawmna kawng i zawh mek pawh ani maithei e, Lalpan a tir che anih chuan zawh zel rawh, rinna mihrang tam tak ten thlaler kaltlang kawng hi an lo zawh chhuak tawh ani. Lalpa Isua nen an cuan na lawng ah pawh thlipui leh tui fawn hreawmna leh thlaphanna an tawk anih kha, Lal Isua thu an awi a, engkim in a thu an awi...

Thlaler kaltlang kawng ah chuan thlarau saltang chhanchhuah ngai an awm:

Ethopia lalnu, Kandaki hnuaia mi tilreh lal tak, ro zawng zawng enkawltu Pathian ngaihsak tak, Pathian lehkha thu pawh tawlailir a ṭhu chung a chhiar pa chu Lalpa thlarau chuan Philipa chu a hriattir a, Philipa chuan ava hnaih a, tawlailira thu ve chungin Lal Isua chanchin Zawlnei Isaia in a lo ziah mi tilreh pa'n a lo chhiar lai ngei aṭangin a sawipui a, mitilreh chuan a hretthiam mai chauh pawh ni tawh lovin baptisma pawh a chang nghal tih kan hmu, ava ropui em...!

Thlaler kaltlang kawng ah pawh thlarau bo chhandam a chawl chuang lo, Philipa chuan thlaler kalna kawngah chuan eng ang hreawm chia nge a tuar dawn tih ngaihtuah in hlau sela, hreawm na zawng zawng tuar ngam lo in kal duh lo ta sela chuan kha mi tilreh kha a dam lovang, Ringtu kawng chu kawng nuam hlir ani lo a ni, hreawmna leh channa kan tuar na te hi mi te damna leh malsawmna a ni zawk a, hei hi Kristian ten kan tih tur leh Isua zuitu kan nih tih chhinchhiah na ani bawk ani. Hreawmna leh tuarna hmachhan ngamlo tu chuan zir tur a nei ngai lo.

Lal Isua te nena tuipui chunga thlipui leh tuifawn a hreawmna an tuarna piah ah khan Gerasin ram ah ramhuai in khawngaihna tel miah lova a sawisak, inchhung lum ah pawh riak thei tawh lo, ram hnuai thlanmual ah te riak tawh mai ṭhin, hmangaihtu te pawh tih ngaihna an hriat tawh lo pa kha chhanchhuak a ngai a ni, Boral te zawnga chhandam tura lo kal hian, kawng hreawm leh harsatna kawng bumboh ah pawh Beram bo a zawng zel, vawiin a Lalpa chhiahhlawh, Lalpa Grep huana hna thawk tu te hian thlarau boral mai tur chhanchhuak turin kawng bum boh tak leh hreawm chung pawn Lalpa ringchhan in i bei ṭang ṭang ang u, tiarna phena malsawmna malsawmna a awm si a.

Thlaler kaltlang kawng ah chuan tui hmun a awm:

 Mi tilreh chuan, "en teh, hetah tui a awm, a ti, thlaler kaltlang kawng an zawh mek laiin tui an hmu, ava lawmawm tak em..! Mi tilreh chuan baptisma a chang nghal mai, Lalpa Isua chu chhandamtu ah a pawm tak avangin, (Sam 107:35- ah chuan, thlaler chu dilah a chantir ṭhin,) a lo ti a, Isarel fa te Mosia nena thlaler ram an zawh lai khan, sinai thlaler an kalsan a, Refidim-ah tui in tur a awn tawh loh avangin mipui te an punchhiar a, Lalpan Horeb lungpui a tui in tur a pe a, ami te tuihal Lalpan a ngaihsak a, an pawimawh a pe..

Lehkhabu pakhat ka chhiar ah chuan thlaler tin ah tui hmun chawlhahdamna tur Pathian in a nei, a ti (In every desert, God hes an Oasis of grace,) a ti, Lalpan a mi te a hruaina kawng hi kawng nuam vek ani chuang lo, Tirkoh Paula chuan he kawng hi vawi tamtak a zawh a, Mekadonia kohna zawma an rawngbawlna ah chuan Sila nen jail-ah an tang a, amah ngeiin Korinth kohhran te hnenah a tuarna thu a sawi hi a tam hle a ni, (2korinth 11:24).

Josepa chu sual a kalsan ngam avanin jail a tang a, ti te dam na tura Lalpan a chunga a thlentir anih chu a unau te hnenah a sawi, ava ropui em..! Thlaler kaltlang kawng ah pawh Lalpa a awm zel a ni, Bethlehem leh Kalvari in kar lamthluang zam lova lo zawh chhuak tu Lalpa ngei chuan tuihnah te a siam bawk ang, ṭahna ruam an zawh lai in tuihnate an siam ṭhin a, chakna aṭangin chak leh zualna ah an kal ṭhin, kan kawng zawh a lo bumboh deuh pawn, Lalpa Isua en reng chungin i zawh ang u, Pastor zosanglian in kalvari sihtui chawi in ka chawi anga hnamtin sakruang bualna turin, a lo ti, Kalvari sihtu, thlaler ah pawh a kang ve ngailo, Lal Krista nak a chhuak ngei chu thlaler kawng zawh tu te tuihal rehna ani e..Amen._


No comments:

Post a Comment

BIBLE QUIZ. TOPIC: THUHRILTU 10 - 12

_Version : Mizo (Lushai) - (O. V.) Re -edited '17_ *_🗓️DATE   :   7th - 8th, May, 2025_* *_👩🏻‍🦰Q.Master   :  9612513119_*      *_⏰TI...